เพิ่งผ่านพ้นเทศกาลสาทรจีนไปไม่กี่วัน เป็ด ไก่ หมู ซึ่งเป็นของเซ่นไหว้สำคัญของเทศกาลที่เรียกว่า “ซาแซ” ยังคงเหลืออยู่ในตู้เย็นของหลาย ๆ บ้านเพราะกินกันไม่ทัน ยิ่งทิ้งค้างไว้ในตู้เย็นนาน ๆ จะกลายเป็นของเหลือ สุดท้ายต้องทิ้งกลายเป็น “ขยะ”
ประเทศจีนมีประชากรหนาแน่นมากเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก เมื่อจำนวนประชากรเยอะ อาหารการกินก็ต้องประหยัดไม่เช่นนั้นจะไม่พอแบ่งปันกันกิน ดังนั้นตั้งแต่โบราณมาแล้วแม้ว่าคนจีนจะให้ความสำคัญกับอาหารเป็นเรื่องใหญ่ แต่ในครัวเรือนแล้วจะไม่กินทิ้งกินขว้าง
โดยเฉพาะเทศกาลไหว้เจ้าที่มีอาหารให้บริโภคกันเหลือเฟือ แต่คนที่เป็นแม่บ้านทั้งหลายจะต้องรู้จักดัดแปลงนำของไหว้ทุกอย่างมาประกอบกันเป็นเมนูจานใหม่ เพื่อไม่ให้มีของต้องทิ้ง เพื่อความประหยัด ถ้าเป็นคนสมัยนี้ก็ต้องเรียกว่าครัวจีนเป็น ZERO WASTE คือไม่มีขยะจากอาหารเลย
และนี่คือกรรมวิธีของครัวจีนที่จัดการกับของเหลือแบบ ZERO WASTE กับ 8 เมนูอาหารจานใหม่
1 ไก่นึ่ง หลังจากไหว้เจ้าเสร็จ หลาย ๆ บ้านที่กินง่าย ๆ ก็เพียงสับไก่ต้มที่ไหว้เจ้าใส่จาน ใส่ซีอิ๊ว พริกไทย น้ำปลาหรือเหล้าจีน แล้วนำไปนึ่ง เพียงเท่านี้ก็จะได้เมนูไก่นึ่งร้อน ๆ ที่แสนอร่อย
2. ไก่รวนเค็ม เมนูนี้เหมาะกับหลาย ๆ บ้านที่ไหว้เจ้าด้วยไก่มากกว่า 1 ตัว ซึ่งกินไม่หมดภายในวันเดียว วิธีการถนอมอาหารให้กินได้นาน ๆ คือนำไก่ไปสับแล้วผัดกับน้ำมัน ใส่กระเทียม พริกไทย ซีอิ๊ว ผัดต่อจนเครื่องปรุงเข้าเนื้อ สามารถเก็บไว้กินได้หลาย ๆ วัน
3 ข้าวมันไก่ เมนูนี้คงต้องใช้ฝีมือคุณแม่บ้านสักหน่อย ทั้งหุงข้าวมันไก่ และทำน้ำจิ้มรสเด็ด ส่วนน้ำต้มไก่ที่เหลือก็เพียงใส่ฟักกับมะนาวดอง ก็กลายเป็นซุปหม้อใหม่รสออกเปรี้ยวหวาน ไว้ซดคู่กับข้าวมันไก่
4. ก๋วยเตี๋ยวเป็ด ในกรณีที่ไหว้เจ้าด้วยเป็ดพะโล้ ถ้าเบื่อที่จะกินเป็ดพะโล้แบบธรรมดา สามารถดัดแปลงมาทำเป็นก๋วยเตี๋ยวเป็ดกินได้ทั้งครอบครัวอีกหนึ่งมื้อ
5. จับฉ่าย หลังจากไหว้เจ้า สับเป็ดสับไก่กินไปหมดแล้ว จะเหลือส่วนคอ ขา โครงกระดูก หมูสามชั้น เครื่องในหรือแม้กระทั่งส่วนเนื้อที่กินไม่หมด ซึ่งคนจีนโบราณจะไม่ทิ้งเด็ดขาด เพราะเมื่อนำส่วนต่าง ๆ เหล่านี้มาผัดกับตั่วฉ่าย หัวไช้เท้า ฯลฯ. แล้วนำไปตุ๋นให้ผักเปื่อย ๆ จะได้เป็น “ จับฉ่าย ”หม้อโต เป็นอาหรควันหลงจากเทศกาลไหว้เจ้า ซึ่งแทบทุกบ้านจะต้องทำเมนูนี้
6. หน่อไม้จีนต้มกระดูกไก่ เป็นอีกเมนูหนึ่งที่อร่อย เพียงแค่นำหน่อไม้จีนที่ตากแห้งมาแช่น้ำให้นิ่ม แล้วนำกระดูกเป็ด กระดูกไก่ เครื่องใน หรือเนื้อที่เหลือ ผัดกับหน่อไม้จีน แล้วใช้น้ำต้มไก่ที่เหลือใส่ลงไป ตุ๋นจนหน่อไม้เปื่อย ก็จะได้เมนูหม้อโตตักแจกลูกหลานกินได้อีกหลายมื้อ
7. หมูตุ๋นเหล้าจีน วิธการจัดการกับหมูสามชั้นที่ใช้ไหว้เจ้านั้นจะมีน้อยมาก วิธีหนึ่งที่คนจีนแคะใช้คือ นำหมูต้มไหว้เจ้ามาแปลงเป็น “หมูตุ๋นเหล้าจีน” ซึ่งนอกจากใช้หมูไหว้เจ้าแล้ว ปลาหมึกไหว้เจ้าก็มาเป็นตัวช่วยให้รสชาติของหมูตุ๋นหอมอร่อยยิ่งขึ้น เพิ่มเหล้าจีนเข้าไปด้วย ยิ่งหอมอย่างแรง
8. ผัดมี่ซั่ว หมูสามชั้นไหว้เจ้าชิ้นโต ๆ เมื่อหั่นออกมาเป็นเส้นเล็ก ๆ จะกลายเป็นส่วนประกอบแสนอร่อยให้กับหมี่ซั่วให้หอมอร่อย
จาก 8 เมนูที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่าตั้งแต่โบราณเป็นต้นมา คนจีนจะนำอาหารเหลือจากเทศกาลต่าง ๆ มาทำเป็นเมนุจานอร่อย ที่สืบสานจนกลายเป็นเมนูนิยมที่จะต้องทำกันทุกครัวเรือนหลังจากไหว้เจ้า
**ขอบคุณภาพจาก อินทร์ธัชช์ พิพรรธน์วรกุล**
