ปัญหาไมโครพลาสติก (Microplastics) หรืออนุภาคของพลาสติกขนาดจิ๋วที่มีเส้นผ่านศูนย์ลางเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร และมักพบตกค้างปะปนอยู่ในสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะตามแหล่งน้ำต่างๆ ซึ่งเริ่มมีรายงานพบการสะสมในร่างกายมนุษย์เพิ่มมากขึ้น และจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้คนในระยะยาวได้
ด้วยเหตุดังกล่าวจึงเป็นแรงบันดาลใจให้นักศึกษาอย่าง Eleanor Mackintosh เจ้าของไอเดียสุดเจ๋งที่คว้ารางวัลชนะเลิศ จากการประกวด Natural Robotics Contest 2022 โครงการเฟ้นหาไอเดียในการสร้างหุ่นยนต์ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากสิ่งมีชีวิตและธรรมชาติ โดยนักวิจัยด้านหุ่นยนต์แห่ง University of Surrey ประเทศอังกฤษ ด้วยการออกแบบหุ่นยนต์ปลา 3 มิติ ที่ชื่อว่า “Gillbert” (กิลเบอร์ต) ที่มีความสามารถในการดูดซับไมโครพลาสติกจากแหล่งน้ำได้
โดยหุ่นยนต์ปลา Gillbert เป็นไอเดียที่ได้รับคัดเลือกจากคณะกรรมการให้มีการนำผลงานไปต่อยอดไอเดีย เป็นหุ่นยนต์ปลาต้นแบบสามมิติที่มีขนาดเท่ากับปลาแซลมอน และยังมีเหงือกที่ได้รับการออกแบบให้สามารถกรองน้ำที่ไหลผ่านตัวขณะว่ายน้ำ โดยไมโครพลาสติกที่กรองได้จะถูกเก็บไว้ในช่องเก็บภายในตัวปลา และเจ้าหุ่นยนต์ปลาตัวนี้ยังเรืองแสงในเวลากลางคืนอีกด้วย
ทีมงานเชื่อว่าไมโครพลาสติกที่สกัดมาได้นั้นสามารถนำไปรีไซเคิลได้ ขณะเดียวกันยังเป็นช่วยทำความสะอาดแหล่งน้ำตามธรรมชาติได้อีกทางหนึ่งนั่นเอง ที่สำคัญทุกคนสามารถสร้างหุ่นยนต์ปลาดูดไมโครพลาสติกของตัวเองได้ หากมีเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ซึ่งทางทีมได้เปิดโอกาสให้ทุกคนสามารถเข้าถึงการออกแบบงานชิ้นนี้ได้อย่างอิสระ
Dr. Robert Siddall อาจารย์ผู้จัดโครงการประกวด ได้กล่าวตอนหนึ่งว่า “พลาสติกจำนวนมหาศาลที่ทิ้งลงในแหล่งน้ำมักจะลอยไปตามกระแสน้ำไปที่ไหนก็ได้ ไอเดียหุ่นยนต์ปลาสามมิติของ Mackintosh เป็นก้าวแรกที่จะช่วยให้ทีมวิจัยค้นพบโซลูชันในการแก้ไขปัญหามลพิษพลาสติก”
ขณะที่ทางนักวิจัยมองว่า หุ่นยนต์ปลาต้นแบบตัวนี้ยังมีโอกาสในการต่อยอดพัฒนาได้ ด้วยการเปลี่ยนเป็นอุปกรณ์ควบคุมระยะไกล และติดตั้งเซ็นเซอร์ เพื่อให้ปลากิลเบิร์ตสามารถทำงานได้ด้วยตัวเอง รวมทั้งแนวทางในการพัฒนาให้ปลามีขนาดใหญ่มากขึ้นเพื่อเพิ่มปะสิทธิภาพในการดูดพลาสติกที่มีขนาดใหญ่ขึ้นได้ด้วย เพื่อสามารถนำไปเก็บขยะพลาสติกในท้องทะเลได้ในอนาคต เป็นต้น
ทางนักวิจัยจึงเปิดโอกาสให้สามารถเข้าถึงผลงานการออกแบบดังกล่าวแบบ open source บนเว็บไซต์ประกวดสำหรับบุคคลที่สนใจสามารถดาวน์โหลดดูรายละเอียดเพื่อต่อยอดการพัฒนาหุ่นยนต์ดูดไมโครพลาสติกที่สามารถว่ายน้ำได้เร็วมากขึ้นและมีขนาดใหญ่กว่าเดิม เพื่อเพิ่มความสามารถในการดูดพลาสติกได้ปริมาณมากขึ้น เพื่อช่วยดูแลท้องทะเลและแหล่งน้ำตามธรรมชาติให้สะอาดมากยิ่งขึ้น
สำหรับผู้ที่สนใจ สามารถดาวน์โหลดไฟล์เพื่อดูรายละเอียดของ “Gillbert” ได้ที่ https://grabcad.com/library/natural-robotics-contest-robotic-fish-1
