เราอาจเคยได้ยินโมเดลร้านค้าปลีกแบบรีฟิล (Refill stores) มาบ้างแล้ว ซึ่งลูกค้าที่เข้ามาในร้านต้องพกภาชนะมาเองเพื่อซื้อสินค้าเข้าบ้านไม่ว่าจะเป็นของกิน แชมพู สบู่ เป็นต้น เมื่อก่อนร้านค้าลักษณะนี้อาจถูกมองว่าเป็นเทรนด์ร้านค้าที่ตอบสนองความต้องการเฉพาะกลุ่มลูกค้าหัวใจสีเขียวที่ต้องการลดการสร้างขยะเท่านั้น
แต่ในปัจจุบันร้านค้าลักษณะดังกล่าวคงไม่ได้หยุดอยู่ที่การเป็นเพียงแค่เทรนด์อีกต่อไป เพราะซูเปอร์มาร์เก็ตยักษ์ใหญ่ในประเทศอังกฤษอย่าง ASDA เริ่มเอาจริงเอาจังในการเปิดตัวและขยายสินค้าในเชนร้านค้าปลีกแบบรีฟิล เพื่อให้ลูกค้าสามารถเลือกซื้อสินค้ารีฟิลได้หลากหลายประเภท ตั้งแต่ซีเรียลของ Kellog’s ไปจนถึงสบู่และแชมพู จากหลากหลายยี่ห้อ เช่น Unilever และ P&G เป็นต้น
Susan Thomas ผู้อำนวยการฝ่ายความยั่งยืนด้านการพาณิชย์ของ ASDA กล่าวว่า “เราหวังว่าสินค้ากว่า 100 แบรนด์ รวมถึงสินค้าแบรนด์ของเราเอง จะตอบสนองความต้องการที่หลากหลายของลูกค้าได้มากขึ้น เพื่อเป็นอีกหนึ่งทางเลือกและวิธีการง่ายๆ เพื่อเชิญชวนให้ลูกค้าหันมาลดปริมาณการใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก พร้อมทั้งเพิ่มโอกาสในการนำไปใช้ซ้ำ หรือการเก็บเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล โดยทุกคนสามารถเริ่มต้นได้จากที่บ้าน”
ร้านค้าปลอดขยะเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมหรือไม่
การลดปริมาณการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง นับเป็นชัยชนะที่ยิ่งใหญ่สำหรับโลกใบนี้ ในขณะที่หลายคนยังคงพยายามรีไซเคิลพลาสติกเหล่านั้น แต่จากรายงานของ Greenpeace พบว่ารัฐบาลของสหราชอาณาจักรอ้างว่า ได้นำพลาสติกที่เกิดจากครัวเรือนประมาณ 50% เข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล แต่ขยะพลาสติกกว่าครึ่งกลับถูกส่งไปยังประเทศอื่น ซึ่งทำให้เราไม่สามารถรับรู้ว่าตัวเลขจริงๆ ของพลาสติกที่เข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลนั้นมีปริมาณเท่าไหร่กันแน่
ดังนั้น หนทางที่ดีที่สุดที่จะไม่ปล่อยให้ขยะพลาสติกไปจบลงที่หลุมฝังกลบหรือในท้องทะเลได้นั้นก็คือ การไม่ใช้พลาสติกตั้งแต่แรกนั่นเอง ซึ่งเหตุผลข้อนี้จะเป็นจุดที่ร้านค้าปลีกแบบรีฟิลสามารถเข้าไปช่วยแก้ปัญหา เพื่อลดการใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกจากในครัวเรือน
หลายร้านมีการสต๊อกสินค้าจากแบรนด์ต่างๆ ที่ผลิตจากวัตถุดิบที่ยั่งยืนรวมถึงสินค้าพื้นเมืองต่างๆ ซึ่งช่วยลดการก่อคาร์บอนฟุ้ตพริ้นท์ได้ นอกจากนี้ การเลือกซื้อสินค้าอาหารในปริมาณที่ต้องการจริงๆก็ยังช่วยลดขยะอาหารและต้นทุนเชิงสิ่งแวดล้อมในการผลิตอาหารอีกด้วย
ต้องเตรียมอะไรไปบ้างเมื่อเข้าร้านค้าปลีกแบบรีฟิล
หลายคนอาจไม่คุ้นเคยกับการเข้าร้านค้าปลีกแบบรีฟิล ซึ่งเป็นร้านในรูปแบบ BYOB (Bring Your Own Bag/ Bring Your Own Bottle) เพราะว่าร้านไม่มีบรรจุภัณฑ์ให้ลูกค้า และนั่นก็เป็นหน้าที่ของลูกค้าที่ต้องเตรียมภาชนะสำหรับใส่สินค้าและถุงใส่สินค้ามาเองจากบ้าน โดยวิธีการซื้อสินค้าก็ง่ายๆ เพียงคุณชั่งน้ำหนักภาชนะก่อนใส่สินค้าลงไปแล้วติดฉลากน้ำหนักภาชนะ และนำไปชั่งอีกครั้งเมื่อพร้อมจะชำระเงิน
ร้านค้าปลีกแบบรีฟิลบางร้านอาจมีภาชนะขายให้ลูกค้า แต่นั่นก็อาจไม่ค่อยตรงกับจุดประสงค์ที่อยากให้ลูกค้านำภาชนะที่มีอยู่ที่บ้านมาใช้ซ้ำสักเท่าไหร่ ดังนั้น การนำภาชนะมาเองจากบ้านจึงเป็นวิธีปฏิบัติที่จะช่วยลดมลพิษจากพลาสติกได้เป็นอย่างดีนั่นเอง
สำหรับประเทศไทย เราอาจจะเห็นร้านค้าปลีกที่ใช้โมเดลดังกล่าวบ้างแล้ว ทั้งในกรุงเทพฯและบางจังหวัด แต่อาจยังไม่แพร่หลายเท่าในยุโรปและอเมริกา
