จากกระแสรักสิ่งแวดล้อมและลดโลกร้อน ประเพณีการส่ง “พวงหรีด”เพื่อแสดงความอาลัยในงานศพ ที่สุดท้ายกลายเป็นขยะกองโต ก็มีการปลี่ยนมาเป็นหรีดต้นไม้ หรีดพัดลม หรีดเครื่องครัว หรีดจักรยาน และล่าสุดคือ “หรีดหนังสือ”
ไอเดียแปลกใหม่นี้ชื่อว่า“โครงการหรีดหนังสือ หรีดอาลัย…ให้ปัญญา” ซึ่งเกิดจากความร่วมมือของกระทรวงวัฒนธรรม โดย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม และสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย
จากข้อมูลของ สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย ที่ได้ทำการศึกษาและเก็บข้อมูลเรื่องพวงหรีดที่เป็นสัญญลักษณ์ในการส่งความอาลัยและความเคารพไปยังผู้วายชนม์และครอบครัว ซึ่งถือเป็นธรรมเนียมนิยม ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีหรีดทางเลือกประเภทต่าง ๆ เช่น พวงหรีดต้นไม้ พวงหรีดผ้าห่ม หรีดพัดลม หรีดจักรยาน เป็นต้น แต่พวงหรีดดอกไม้ก็ยังได้รับความนิยมเป็นอันดับแรกมาโดยตลอด ในขณะเดียวกันก็สร้างปริมาณขยะเป็นจำนวนมหาศาลให้ต้องจัดการ ซึ่งมีทั้งขยะที่ย่อยสลายตามธรรมชาติ เช่นดอกไม้สด และขยะที่ย่อยสลายยาก เช่น พลาสติก โฟม เป็นต้น
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม และสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย จึงเห็นว่าการพัฒนาพวงหรีดหนังสือให้เป็นที่นิยมเป็นไปได้ ซึ่งเกิดจากการวิเคราะห์ทบทวนปัจจัยที่เกี่ยวข้องของพวงหรีดทางเลือกที่เคยทำกันมาอย่างจริงจัง และใช้ความคิดสร้างสรรค์ตอบโจทย์ให้ตรงเป้ามาขึ้น หากทำได้สำเร็จก็จะเป็นผลดีทั้งกับวงการหนังสือ ช่วยลดภาระในการจัดการขยะให้กับวัด และที่สำคัญคือเป็นผลดีต่อการสร้างค่านิยมใหม่ในประเพณีวัฒนธรรม งานศพที่สามารถเชื่อมโยงไปถึงเรื่องการรักษาสิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นปัญหาระดับโลก และเชื่อมโยงไปถึงเรื่องการสร้างสังคมไทยให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้
วีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่ากระทรวงวัฒนธรรมกล่าวถึงข้อดีของ “โครงการหรีดหนังสือ หรีดอาลัย…ให้ปัญญา” ว่า” โครงการหรีดหนังสือ เป็นการพลิกวิกฤติของปัญหาสิ่งแวดล้อมมาเป็นโอกาสในการสนับสนุนการอ่านให้แก่ประชาชน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ทางปัญญาต่อไปในระยะยาว ซึ่งปัจจุบันจะพบว่ามีการรณรงค์ให้ใช้พวงหรีดทางเลือกมากขึ้น”
ส่วนสุชาดา สหัสกุล นายกสมาคมผู้จัดพิมพ์ฯ ว่า “สมาคมผู้จัดพิมพ์ฯ ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ ออกแบบพวงหรีดหนังสือที่รูปลักษณ์หลากหลาย สวยงาม และก่อให้เกิดขยะน้อยที่สุด โดยเชิญชวน สำนักพิมพ์ และร้านดอกไม้ ให้นำรูปแบบหรีดนี้ไปใช้หรือดัดแปลง โดยไม่ต้องเสียค่าลิขสิทธิ์ใดๆ เพื่อเป็นโครงการนำร่องและเป็นทางเลือกใหม่ในการส่งความอาลัยให้กับผู้วายชนม์ พร้อมกันนั้นเรายังคำนึงถึงกระบวนการนำส่งหนังสือไปยังองค์กรและหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อให้ตรงตามวัตถุประสงค์ที่จะส่งมอบหนังสือให้กับพื้นที่ขาดแคลนเป็นลำดับแรกนั่นเอง ซึ่งเราก็ได้ภาคีเครือข่ายไม่ว่าจะเป็น ทีเค ปาร์ค มูลนิธิกระจกเงา และหน่วยงานกว่า ๒๐๐ แห่ง ที่จะดำเนินการนำหนังสือจากโครงการ ไปให้บริการกับนักอ่านในพื้นที่ขาดแคลนต่อไป”
